De zonnebloem (Helianthus annuus) is een tot 3 meter hoge, eenjarige plant uit de composietenfamilie (Asteraceae).
Het bloemhoofd kan wel een diameter hebben tot 30 cm. Onvolwassen zonnebloemen waarvan de bloemknop nog niet geopend is, vertonen heliotropisme: overdag draait de bloemknop op zonnige dagen mee met de zon van oost naar west. ’s Nachts keert de bloemknop terug naar de oostelijke stand. Deze dagelijkse beweging wordt bewerkstelligd door een flexibel segment van de stengel onder de bloemknop, de pulvinus. Tegen de tijd dat de bloem begint te openen verstijft de pulvinus, in de oostelijke stand. Daardoor wijzen bloeiende zonnebloemen de hele dag naar het oosten, terwijl hun heliotropisme al voorbij is.Tegenwoordig bestaat er een kweekvorm met een hangend hoofd (zie foto), die aantrekkelijk is voor boeren omdat de bloemen minder beschadigd worden door vogels en vuil vanuit de lucht.De zonnebloem bloeit van juli tot oktober.
