Ben jij nog steeds reisprofessional of eigenaar van een reisonderneming? Houd je hart dan maar vast, want na het omvertrekken van standbeelden als die van Columbus en andere slavenhandelaren wankelen reisbedrijven op hun sokkel. Niet alleen door corona, maar toerisme wordt gezien als het nieuwe kolonialisme! Of zijn jullie er klaar voor om transparant te zijn?

Transparantie, dat is natuurlijk altijd een lastig dingetje in de reiswereld. Welke reisorganisatie geeft er eigenlijk 100% transparantie aan zijn medewerkers en klanten? Krijgen jullie transparantie? Bijvoorbeeld over elkaars salaris? Uhm, ja, inderdaad, in hoeverre wil je transparantie? Is transparantie mogelijk in de crisis waar we nu in zitten? Vraag je er naar? Heb je er behoefte aan? Wil je meer transparantie van de baas? Werkt hij aan een VTO waardoor er straks minder medewerk(st)ers nodig zijn? En welke touroperators doen er nog aan exclusiviteitscontracten? Absoluut niet duurzaam heb ik begrepen!

Tijdens het (digitale) Travel Congress ging het dus over transparantie, én kolonialisme. Joris van Zoelen, een hele eerlijke en transparante man, had het over ‘transparantie’ en ik moet zeggen, het klonk heel erg… transparant ja. Vandaar dat ik, ik zal er maar transparant over zijn, wat van zijn ideeën over transparantie leen, bedankt Joris. Transparantie, de enige trend die (volgens Joris) impact heeft op alles wat je doet als organisatie. Gebruik even luciferhoutjes om niet te lang te knipperen met je ogen wanneer je het volgende leest: de reisprofessional of -ondernemer die denkt nog lang reizen te kunnen verkopen zonder daar transparant over te zijn, die kan het over een tijdje wel shaken.

Welke reisorganisaties zijn er nu eigenlijk transparant, zuiver? Allememaggies, dat is moeilijk. Zoals Joris al zei: wie nu nog dingen aan de virtuele vergadertafel bespreekt waarvan het maar beter is dat de consument het niet weet, heeft nog een lange weg te gaan. Ja, transparantie zou ons allemaal weleens kunnen achterhalen. Niets blijft meer verscholen, het glazen huis van de jaarlijkse 3FM Serious Request is er niets bij. Integer en duurzaam ondernemen omarmen, het klinkt eigenlijk heel normaal. Toch gebeurt dat blijkbaar nauwelijks, maar, áls je durft te vertellen hoe je bent georganiseerd en waarom je zo bent georganiseerd én wat dat betekent voor mens, markt en maatschappij, dán behoor je volgens de kenners tot de organisaties die winst gaan maken na de crisis.

Welk bedrijf is de Tony Chocolonely (waar inderdaad ook kritiek op is) van de reiswereld? Sommigen zullen wel denken; al dat gepraat over duurzaamheid en transparantie, pfff. Prima, maar ik ben het er net als Emilie Hagedoorn tijdens het congres, mee eens dat het ontzettend sneu is dat duurzaamheidscertificaten nodig zijn voor de reiswereld. Als je een vakantie gaat uitzoeken, dan wil je er toch helemaal niet naar hoeven kijken of je iets bij een deugdelijk bedrijf koopt?

Naast transparantie ging het aan de tafel tijdens het congres ook over kolonialisme. Melvin Mak (duurzaamheidsmanager bij TUI). Tijdens het gesprek waarin het ging over hoe afhankelijk mensen zijn van de komst van touroperators/toeristen, liet hij op een gegeven moment weten: “Ik vind het altijd een beetje koloniaal klinken wanneer we het over ‘bestemmingen’ hebben. Het is altijd een beetje ‘wij en zij’. Ik krijg er soms een beetje een naar gevoel bij.” Ik heb veel boeken gelezen en films gezien over kolonialisme, en ik weet zeker dat Melvin het goed bedoelt, maar dit woord klinkt wel zó negatief.

Frits Spits, die al jarenlang het radioprogramma De Taalstaat presenteert (waarin Leo van der Hoeven ooit mocht discussiëren over het woord ‘last minute), zal smullen van de discussie over de betekenis van het woord ‘kolonialisme’ en het woord ‘bestemming’, waarvan Denise Miltenburg eerder schreef dat ze het jammer vindt dat het zo op ‘besmetting’ lijkt. Met de vraag of Melvin een ander woord in gedachte had voor ‘bestemming’ werd hij overvallen. “Het buitenland?”, opperde hij nog. “Het is zo verankerd in de reisbranche dat we altijd spreken over bestemmingen. Sterker nog, we hebben het over Spanje als bestemming, maar we zeggen ook dat de Canarische eilanden een bestemming zijn, we zeggen dat Tenerife een bestemming is en dan zeggen we ook nog dat Playa de las Américas een bestemming is. Dus ik denk zelf dat in de reisbranche het woord ‘bestemming’ een heel verwarrend woord is, maar het is goed dat we daar eens over na gaan denken.” Zolang ik op TUI.nl nog kan zoeken op ‘bestemming’ zeg ik verder maar niks…

Had Joris dan niks meer te zeggen? Nou, jawel. Benieuwd wat jullie vinden van zijn kolonialisme-stelling: “We zien nu dat de reiswereld een afhankelijkheid creëert in landen die ze aanbieden. Nieuw kolonialisme, want die mensen hebben nu geen werk. Je hebt wel bijgedragen aan werkgelegenheid, maar alleen zolang je er was. Dat is geen duurzaam concept. Een duurzaam concept is dat die mensen zelfstandig, onafhankelijk, hun leven kunnen invullen. Er zijn reisbedrijven die wél willen weten of mensen niet afhankelijk zijn van hun komst, onafhankelijk hun eigen leven op een goede manier vorm kunnen geven. Daar zijn talloze vormen en technologieën voor en dat raakt dan weer het thema transparantie. De techniek is er, het kost tegenwoordig een habbekrats en je kunt op een hele simpele manier gaan meten of je de goede dingen doet en of je er progressie in maakt. Als je het goede met de wereld voorhebt, dan maak je nooit iemand afhankelijk van jouw komst (alleen als ik op visite kom, dan  heb je het gezellig). Je moet het wel écht willen. Doe het ook voor jezelf, zodat je uiteindelijk kan terugkijken op een tijd in deze wereld met het gevoel dat je iets goeds hebt gedaan en dat je dat ook trots aan je kinderen kan uitleggen.”

Kolonialisme? Emilie moet hebben gedacht: daar wil je als reissector niet van worden beschuldigd. Met haar volgende stelling ging zij eigenlijk nóg een stapje verder. “Nu we even geen toerisme hebben, worden we ermee geconfronteerd dat toerisme ons een soort van overkomt. Andere mensen komen gewoon. We moeten veel meer terug naar de discussie of we eigenlijk wel zijn uitgenodigd. Zijn we wel welkom? Dat we op een vliegtuig kunnen stappen, betekent niet dat we zomaar overal mogen landen.”

Puntje bij het paaltje willen blijkbaar steeds meer mensen transparantie en eerlijkheid van de reissector. Ze willen weten hoe het geld stroomt, waar het terechtkomt, bijvoorbeeld van Nederland naar Thailand en wie wat krijgt. Er werd tijdens het congres ook gevraagd wie gaat laten zien hoeveel commissie de Nederlandse touroperator verdient, hoeveel de inkomende agent, hoeveel de lodge, enzovoorts. Het boeken van een vakantie voelt voor veel mensen hetzelfde als het worden opgelicht door de autogarage voor een paar druppels olie. De voorspelling van Joris: “Als de reisbranche het niet zelf doet, dan doet straks iemand van buiten de reisbranche het en dan zit je niet meer aan het stuur. Als je het stuur in handen wilt houden, dan moet de sector een enorme sprong maken.” Deden we dat dan nog niet???!!! Ach ja, wie heeft er op dit moment eigenlijk zin in deze discussie?

Arjen Lutgendorff
arjen@travelpro.nl