Wat bezielt het ministerie van Buitenlandse Zaken? Of beter, het miniserie van Buitenlandse zaken, want ik heb zelden zoveel drama gezien. Ik was, ben, en blijf voorlopig een groot tegenstander van het ‘kleutergekleur’. Dat was ik al ver voor de crisis – denk eens aan het Tunesië-gekonkel rond 2017 – en dat ben ik ook nu weer.
Het nieuws: ‘De kleurcode van de Zuid-Egeïsche eilanden (welke eilanden dit zijn kunt u lezen in de rubriek Coronavirus) wordt op 30 mei 2021 aangepast naar ‘oranje’.’
Vooropgesteld, de molen is al in werking gesteld. Volkomen terecht tonen landelijke media ook hun verbazing, met reacties van bijvoorbeeld luchtvaartkoepel BARIN, en Johannes Keuning van 27vakantiedagen.nl die zich terecht afvraagt of in deze tijd van enorme vaccinatie zulk ‘hapsnapbeleid’ nog wel verstandig is. De cijfers die de aanpassing oranje naar geel van aanstaande zondag veroorzaken zijn naar verluid twee weken oud, zo lees ik hier en daar: ‘De meer up-to-date realiteit is dat de situatie op de betrokken eilanden al lang weer verbeterd is!’ ‘Joop en Mien’, ter plekke op Kos, hebben nergens last van, behalve opgedwongen quarantaine terwijl reizigers van andere nationaliteiten gewoon naar werk kunnen na hun vakantie. Afijn, u kent het.
Cijfers hier, de stem van het volk, cijfers daar, verborgen agendaatje hier, pr-bureautje daar. Zoals elke goedwillende journalist weet, naar het citaat van Mark Twain: ‘There are three kinds of lies: lies, damned lies, and statistics.’ In de jaren ’50 was roken gezond, weet u nog, cijfermatig dan. Dus aan de slag.
De zoektocht focus ik nu even op de meest recente beslissing. Even de tijdlijn. De herstart: ‘Na een verblijf op de Noord- en Zuid-Egeïsche eilanden hoeven reizigers eveneens vanaf 8 mei niet meer in quarantaine in Nederland en is er geen testverplichting meer.’ Nog geen drie weken later, gisteren 27 mei wordt bekendgemaakt om de Zuid-Egeïsche eilanden aanstaande zondag 30 mei op oranje te zetten. Het reisadvies voor de Noord-Egeïsche eilanden (onder andere Chios, Ikaria, Lesbos, limnos en Samos) en de Ionische eilanden (onder andere Korfu) blijft daarbij gewoon op geel.
Ok, wisten we. Verder. Hier vinden we het Nederlands reisadvies van BuZa zoals boven verwoord. Als we als controle even kijken bij onze oosterburen, gemeenschappelijk economisch en wetenschappelijk DNA, kijk ik bij het reisadvies van het Duitse BuZa en hun wetenschappelijk bureau Robert Koch en tot slot een handig staatje met hun kleurcodes en consequenties.
Los van andere verschillen: hebben zij het ook over de eilanden? Ik kan bij de Duitsers met de beste wil ter wereld geen onderscheid tussen de eilanden ontdekken. Beschikken wij over dezelfde cijfers? Iets dat het ministerie in Duitsland wel doet en in Den Haag niet is duidelijke bronvermelding van de cijfers, wat wetenschappelijk gezien natuurlijk nogal kwalijk is, maar dit terzijde. Maar ik lees dat het RIVM hier adviseert aan de hand van cijfers van hun Europese evenknie, het ECDC.
We gaan kijken. Zijn die cijfers inderdaad twee weken oud bij het ECDC, zoals hier en daar geroepen en dus onzin? We gaan verifiëren. Ik kom na wat gezoek een Griekse update tegen vanuit de periode lopend tot 23 mei jongstleden, dus op moment van schrijven dus vijf dagen oud en niet twee weken. Logische beslissing van BuZa dus? Nou ja, die 23e mei is gemeten over een periode van een week, lopend vanaf 17 mei. Dus met andere woorden: de cijfers geven een gemiddelde waarin elf dagen oude cijfers verdisconteerd zijn. Afijn, kijk zelf hier. Maar nogmaals, daar gaat het even niet om. De cijfers lijken me geen bijzonder zorgwekkende trend, maar ik zoek naar de verklaring voor het Egeïsche onderscheid. Wat dat betreft: de meest opzienbarende conclusie vind je op het bijbehorende kaartje. Heel Griekenland, dus ook de Zuid-Egeïsche eilanden hebben dezelfde kleurcode op de kaart van ECDC.
Ik zoek verder, direct bij de Grieken dit keer. Bij de Griekse regering geen nieuws over verslechterde situaties voor toeristen op specifieke eilanden lijkt het. Een veel meer interessante website vind ik bij een Griekse reisuitgever – vakpers mensen, vakpers! – die de situatie in Griekenland dagelijks bijhoudt! Immers, de Griekse regering brengt die iedere dag tussen 18 en 19 uur Griekse tijd naar buiten. Daar heb ik wat aan! Lees mee, deze cijfers zijn zeer actueel, gewoon van gisteren, nog geen twintig uur oud.
Regarding the islands, 83 cases were confirmed on Crete (34 in Heraklion, 31 in Chania, 13 in Rethymnon and 5 in Lassithi), 24 on Lesbos, 21 on the Attica islands, 19 on Corfu, 11 on Rhodes, 8 on Naxos, 5 on Kalymnos, 3 on both Chios and Syros, 2 on both Samos and Andros and 1 on each of the following, Tinos, Lemnos and Lefkada. Finally, 63 cases are under investigation.
Dus even voor de zekerheid, onder de Zuid-Egeïsche eilanden vallen Andros, Kalymnos, Karpathos, Kea – Kythnos, Kos, Mykonos, Milos, Naxos, Paros, Rhodos, Syros, Santorini en Tinos. Deze aanstaande oranje eilanden hebben samen ongeveer bijna evenveel besmettingen als het straks nog gele Lesbos en significant minder als we ook het Ionische en geel bestempelde Corfu erbij nemen. Moeten die dan ook naar oranje, is dat mijn strekking? Wie verder leest ziet juist een dalende trend, dus eerder is logisch: oranje als de wiedeweerga weer naar geel. Maar snapt u het nog? De meest recente cijfers geven een totaal ander beeld. Ik snap dus geen snars, iota of moer van de beslissing van gisteren.
Excuus voor deze informatietsunami dat eigenlijk een langere studie vereist (ANVR?) dan een ochtend spitten. Maar ik hoop voldoende aangetoond te hebben dat er op zijn minst zeer grote twijfel geuit mag worden bij de beslissing van het ministerie van Buitenlandse zaken om de Zuid-Egeïsche eilanden zomaar even weer terug naar oranje te zetten.
De meest recente cijfers – die het ministerie ook kan vinden – benadrukken de betwistbaarheid van de beslissing. Een beslissing die de reisbranche weer veel kosten verslindend omboekwerk bezorgt. Een beslissing die het imago van de branche schaadt door onnodig twijfel te zaaien bij de consument. Een beslissing waar geen consument noch menig reisprofessional nog wat van begrijpt. Een beslissing die ook twijfels over de werkwijze van BuZa aanwakkert.
Als journalistiek medium mogen, nee moeten, we deze rare gang van zaken aan de kaak stellen. Zie ik de zaken verkeerd? Socrates zei al ‘onwetendheid is de bron van alle kwaad.’ Wij zeggen daarbij: ‘beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald’. Leg het maar eens heel goed uit BuZa, aan mij en aan iedereen.
Tijn Kramer
Tijn.kramer@travmedia.nl
