Rechtszaak Ter Haar-Rabo: verklaring Commissaris der Koning

De rechtszaak die de familie Ter Haar (OAD OUD) heeft aangespannen tegen de Rabobank dendert op de achtergrond keihard door. In de zitting die aanstaande dinsdag (22 september, red.) zal plaatsvinden wordt zwaar geschut ingezet, zo blijkt uit stukken die TravelPro heeft ingezien.

Talloze verklaringen die zwart op wit staan, moeten ervoor zorgen dat de Rabobank het onderspit gaat delven in wat nu al wordt gezien als één van de meest spraakmakende rechtszaken die de Nederlandse reisbranche aangaat. Niet verwonderlijk, aangezien diezelfde branche miljoenen verloor door het OAD OUD-faillissement. Volgens bronnen gaat het de familie Ter Haar niet om de miljoenen (er wordt € 76 miljoen geëist van de Rabobank), maar om eerherstel.

Afschuwelijke dag
Het is inmiddels twee jaar geleden (25 september 2013, red.) toen het nieuws naar buiten kwam dat de reiswereld op z’n grondvesten deed schudden. Een totaal beduusde Julius ter Haar vertelt, op de dag dat het faillissement van het reisimperium bekend wordt voor de buitenwereld, aan RTV Oost.

Het beeld waarmee de aandeelhouders sinds 2013 telkenmale de schuld van het faillissement van OAD OUD eenzijdig neerlegt bij Rabobank, herkennen we geenszins. Er is een zorgvuldig traject van bijna een jaar doorlopen, waarin OAD OUD geen passende oplossing wist te vinden voor de (financiële) problemen van OAD OUD. Rabobank maakt geen gebruik van de mogelijkheid om nu inhoudelijk te reageren en wacht het oordeel van de rechtbank af”, zo liet de Rabobank weten tegenover TravelPro.

Memo
Twee weken voordat de deal met de Twentse investeerders er kwam, werd door de Rabobank (waar OAD OUD sinds 2004 bij bankierde door een deal die te maken had met de overname van de verliesgevende reisbureaus van de bank, red.) het krediet voor OAD OUD op 6 september stop gezet. OAD OUD mocht nog wel gebruik maken van de rekening, zolang die positief stond. Zodra het geld op de rekening op was, kreeg de touroperator geen krediet meer. De Rabobank had op dat moment al berekend dat als OAD OUD geen gebruik meer kon maken van het krediet de touroperator in de vierde week van september failliet zou gaan, dat blijkt uit de beruchte memo die de bank per ongeluk ook naar OAD OUD mailde. In de memo wordt door de Rabobank geschreven; ‘Het is meer in het belang van de bank om de plannen van de Twentse investeerders af te wijzen. We laten ze geen gebruik maken van het krediet waardoor ze in de vierde week van september failliet gaan.’ Daarmee staat zwart op wit dat de deal waar Ter Haar en de Twentse investeerders aan werkten, werd afgewezen in het belang van de bank. Lees hieronder de interne Rabomail aan Christo Kalter of scroll naar beneden om verder te lezen.

Twentse investeerders
Volgens welingelichte bronnen die TravelPro sprak, liggen er van meerdere personen verklaringen, waaronder een verklaring van de groep Twentse investeerders. Deze groep bestond uit de aandeelhouders van OAD OUD, PPM Oost, Hein Trebbe (eigenaar Trebbe Bouw Enschede), Rein Sanders (oud-eigenaar Sanders Supermarkten), Hennie ten Hag (eigenaar Ten Hag Makelaars en financiële dienstverleningsgroep), André Schoondermark (private investeerder), Martin Evers (eigenaar Bons&Evers) en Wim van der Leegte (eigenaar VDL Groep).  Zij hebben verklaard dat er getekend was voor een deal op 22 september aangaande de overname van het busbedrijf. Dat deze deal er was, werd ook direct gerapporteerd aan de Rabobank. Ter Haar en de Twentse investeerders hadden een vorm gevonden om aan de vermogenseisen te voldoen op een manier die voor de Rabobank akkoord was.

Commissaris van de Koningin
Ook de huidige Commissaris van de Koning en destijds Commissaris van de Koningin, Ank Bijleveld, heeft een verklaring gegeven. Daarin verklaart zij dat de Rabobank ondanks dat de Ter Haar en de Twentse investeerders deal rond was de bank het krediet niet ter beschikking wilde stellen met een grote betalingen in het vooruitzicht. Bijleveld verklaart gebeld te hebben rond 20 september met de hoogste baas van de Rabobank, Sipko Schat (die twee maanden na het faillissement van OAD OUD werd ontslagen naar aanleiding van de Liboraffaire, waarbij bankiers rentetarieven manipuleerden), maar die belt ondanks een belofte om terug te bellen niet terug. Bijleveld wordt uiteindelijk teruggebeld door Jan van Nieuwenhuizen (in februari 2014 toegetreden tot de raad van bestuur van Rabobank Nederland). Nieuwenhuizen zou haar in dat telefoongesprek hebben toegezegd dat OAD OUD de tijd zou krijgen om de deal rond te maken, heeft Bijleveld verklaard. Uiteindelijk heeft de afdeling Bijzonder Beheer van de Rabobank de kredieten toch niet ter beschikking gesteld, waardoor OAD OUD geen betalingen kon doen wat ertoe leidde dat de familie Ter Haar volledig klem zat. Er worden vraagtekens gezet waarom de Rabobank na deze toezegging OAD OUD niet de tijd heeft gegund om de deal met de Twentse investeerders rond te maken.

Reddingsboeien
De Twentse investeerders – Ter Haar deal was de zesde en tevens laatste reddingsboei voor het Twentse familiebedrijf. Zoals TravelPro al eerder schreef werd het sale & leaseback-plan afgeschoten door de Rabobank en waren er serieuze gesprekken sinds mei 2012 met het Duitse REWE, hoewel dat laatste zou worden ontkent door de Rabobank. Toch heeft de allerhoogste CEO van REWE op papier gezet dat hij de Rabobank heeft aangeboden om naar Utrecht te komen om te praten over een overname van OAD OUD, maar dat de Rabobank hem niet wilde ontvangen. Verder verklaard hij dat REWE serieus van plan was om OAD OUD te kopen. Een andere verklaring die van belang kan zijn, is de verklaring waarin ook Will van den Hoogen (destijds directeur D-reizen) aangeeft dat D-reizen de Globe Reisburo’s had willen kopen.

Kapitaalinjectie
Volgens kenners in de reisbranche en financieel deskundigen was er totaal geen onderbouwde verklaring voor de extra zekerheidstelling van € 10 miljoen in januari 2013. Die stelde de Rabobank tijdens een vervolggesprek waarin het OAD OUD liet weten dat de tarieven verhoogt zouden worden (waardoor OAD OUD ook nog eens een extra kostenpost kreeg van € 200.000) en waarbij het aangaf de samenwerking met de touroperator te verbreken wanneer niet aan de extra zekerheidstelling zou worden voldaan. Later werd deze extra zekerheidstelling afgezwakt tot € 7,5 miljoen. Saillant detail is dat de Rabobank al vrij snel na het faillissement € 7 miljoen aan de curatoren heeft moeten overmaken, dat was het bedrag dat de bank aan teveel gestelde zekerheden in hun portefeuille had. Op dit moment wordt er extern onderzoek gedaan of er niet nog meer zekerheden bij de Rabobank liggen. Naar verwachting gaan de curatoren rond 1 november een volgende rapportage uitbrengen. Er wordt stevig onderzoek gedaan naar de zekerheden wat de Rabobank aangaat. Ze verwachten geen eindresultaat van de onderzoeken te kunnen presenteren.

Geen risico
OAD OUD zou nooit het risico hebben gelopen, zoals door de Rabobank wordt gesteld. Bij het aanbreken van het zomerseizoen had OAD OUD naar alle waarschijnlijkheid geen krediet meer nodig gehad. Iedereen die iets van de reiswereld weet, zou weten dat touroperators een winterkas nodig hebben en geen zomerkas. De Rabobank leek dat niet te willen begrijpen. Zelfs in het meest extreme scenario dat op dit moment door de Rabobank wordt geschetst, zou het seizoenskrediet nog niet overschreden worden.

Uniek
Het is de vraag hoe de Rabobank, die alle getekende verklaringen twee weken voor de zitting ontving, hierop gaat reageren. De bank wilde tegenover TravelPro niet ingaan op de zaak. Er gaan ook stemmen op dat de OAD OUD-case een unieke is, aangezien er maar weinig bedrijven zijn geweest die op de dag van het faillissement 6 miljoen euro in de plus stonden, geen enkele betaling hadden gemist, alles in eigendom hadden, geen hypotheken, geen leningen en geen kredieten hadden. Dat zou ook de reden zijn dat de familie Ter Haar nog een oorlogskas heeft waarmee kan worden geprocedeerd tegen de Rabobank. Andere bedrijven die in eenzelfde situatie terechtkwamen, hadden daar te weinig of geen geld voor.

Vragen
Stond het eigenlijk al vast dat de Rabobank van OAD OUD af wilde? Zag de bank op papier rode cijfers? Waren de cijfers in de realiteit daadwerkelijk zo dramatisch wat de bank het recht gaf de kredieten stop te zetten? En werkten er op de afdeling Bijzonder Beheer van de Rabobank geen artsen en verplegers, maar doodgravers die geen verstand hadden van de reisbranche? Had OAD OUD perspectief op een mooie toekomst met onder andere OAD OUDXL waarmee het naar eigen zeggen voorop liep in de branche? Had de Rabobank niet stil moeten staan bij het maatschappelijk belang van een van de grootste touroperators van Nederland?

Polonaise
Wanneer de familie Ter Haar de rechtszaak tegen de Rabobank zou winnen of wanneer de Rabobank ook maar een klein stukje schuldig wordt bevonden, zou dat een unicum zijn met wellicht een polonaise van failliete ondernemers die dat stukje jurisprudentie aangrijpen om eveneens hun geld terug te eisen van de bank.

(Eind)Vonnis
Het is nog maar de vraag of de rechter na de zitting van 22 september voor het eind van het jaar met een eindvonnis komt. Wanneer er wordt besloten tot een tussenvonnis, houdt dat in dat er een bewijsopdracht wordt gegeven, wat inhoudt dat er aan een van de partijen om bewijslast wordt gevraagd wat in kan houden dat er getuigen gehoord moeten worden. Dat zal ertoe leiden dat de zaak minstens een half jaar langer gaat voortduren. Wordt vervolgd.