Wat voor gevolgen gaat het hebben voor de retail nu Corendon en Sunweb door de deal met de Zweedse investeerder Triton worden samengebracht? TravelPro sprak erover met Steven van der Heijden (CEO Corendon).
Hoe heb je de zoektocht naar een investeerder ervaren?
“Het zijn intensieve trajecten en die hebben ons wel een jaar van de straat gehouden. Het was leerzaam en de wereld van private equity investeerders is interessant. Ik heb eerder in mijn loopbaan bedrijven overgenomen, maar het is anders wanneer het echt om je eigen bedrijf gaat.”
Eind vorig jaar gaf je in een interview nog op de vraag ‘Waar ziet Corendon zijn positie in de huidige geconsolideerde markt?’ aan dat jullie met Corendon “niets te zoeken hebben in het geweld van de TUI’s van deze wereld”. Wist je toen nog niet dat jullie op zoek gingen naar een (grote) investeerder?
“Op dat moment was Triton nog helemaal niet in beeld. Je kunt niet zelf bepalen welke strategie de koper van je bedrijf heeft. Wij zijn blij dat Triton de ambitie lijkt te hebben om een grote Europese speler te worden. Ik vind dat een stuk inspirerender dan een koper die een bedrijf alleen maar winstgevender wil maken door kosten te besparen om het vervolgens voor een hogere prijs door te verkopen.”
Lees ook – Uslu: “Vuist maken tegen TUI en Thomas Cook”
Sunweb zou zich volgens Corendon adviseur Onno Sloterdijk al hebben gemeld voordat Triton in beeld was. Sloterdijk: “De journey begon toen Sunweb zich meldde bij Corendon, nog ruim voordat Triton in beeld was. Toen kwamen de partijen niet tot elkaar. Niet omdat de fit er niet was, maar omdat het risico te groot was.” Hoe zit dat?
“Ik heb dat artikel met verbazing gelezen. Wat er is opgeschreven is voor het grootste deel lariekoek. Natuurlijk heeft Sunweb zich eerder gemeld, want toen we de markt opgingen is er een informatie memorandum gemaakt. Zoiets gaat naar iedere geïnteresseerde partij. Als één van je concurrenten te koop is, dan meld je je natuurlijk als geïnteresseerde partij. Al was het maar om te weten te komen hoe je concurrent het doet. Allerlei concurrenten hebben in dat stadium naar ons gekeken, maar je moet je afvragen hoe serieus de interesse op dat moment was.”
Kan jij het je voorstellen dat er retailers zijn die Corendon-Sunweb als toekomstig grootmacht voor hen als mogelijk gevaar zien?
“Met hetzelfde gemak zou je het andersom kunnen beredeneren, namelijk dat de fusie ervoor zorgt dat het Sunweb-aanbod juist in het reisbureau terechtkomt. Maar het toekomstige distributiebeleid kan pas worden ingevuld als de deal is goedgekeurd door de Europese Commissie en dat kan nog wel even duren. Tot de goedkeuring mogen we over geen enkel commercieel onderwerp van gedachten wisselen. Aangezien de keuze voor distributiekanalen uiterst commercieel is, kunnen we het daarover dus pas na de goedkeuring hebben.”
Welke distributiemodellen zijn er mogelijk?
“In theorie zijn er drie smaken. Het Sunweb-model waarmee er niks meer via het reisbureau wordt verkocht; het Corendon-model waarbij er een breder aanbod in het reisbureau terechtkomt. Of de derde optie, waarbij beide merken hun eigen distributiemodel behouden. Het antwoordt op de vraag zal nog zeker een half jaar op zich laten wachten, maar ik begrijp heel goed dat die vraag bij de reisagenten leeft.”
Als Corendon kiezen jullie ervoor om met één of enkele retailers binnen een agentschap samen te werken. Waarom hebben jullie die keuze gemaakt?
“Dit is een moment om dat weer eens tegen het licht te gaan houden. Wanneer we groen licht krijgen voor de fusie, dan zal het distributiebeleid een belangrijk onderwerp zijn in de daaropvolgende gesprekken. Het huidige beleid is niet door mij bedacht en ik heb mij er vanwege allerlei andere ontwikkelingen nog niet echt mee beziggehouden. Het is ook niet meer zo urgent als vroeger, want door lagere reisbureaucommissies en hogere online distributiekosten liggen de kosten voor beide kanalen inmiddels op een vergelijkbaar niveau. Of we centrale contracten aangaan of met selectieve contracten gaan werken, dat is typisch iets dat we samen met Sunweb moeten gaan bepalen na groen licht vanuit Brussel. Ik kan daar nu niks zinnigs over zeggen.”
Hebben jullie het daar dan niet over tijdens de gesprekken die jullie met Triton hebben gevoerd?
“Nee, google maar eens op ‘gun jumping’. Als je je daaraan schuldig maakt, dan kan je een boete krijgen van 10% over je omzet. Het is niet zeker dat de Europese Commissie toestemming gaat geven en zolang de transactie niet rond is, mag je niks doen dat daarop vooruitloopt. Dit zijn onderwerpen die absoluut taboe zijn in de komende periode.”
Met het (zeer waarschijnlijk) samengaan van Corendon en Sunweb ontstaat een zeer grote partij die zich richt op zonpakketreizen. Wat is jouw kijk op de stelling dat grote partijen de markt kapotmaken door dumpprijzen?
“Ik vind dat de grootst mogelijke onzin. Grote professionele ondernemingen zijn primair gericht op rendement. Grote partijen hebben wel een lager kostenniveau en kunnen door hun volume scherper inkopen. Als je een lagere kostprijs hebt, dan kan je tegen een gemiddeld lagere prijs verkopen. Dus ook in de reissector neemt met de groei van de gemiddelde omvang ook de focus op rentabiliteit toe, waarbij het niet uitmaakt of de bedrijven beursgenoteerd zijn of in handen van private equity. Dumpen is dus absoluut niet synoniem aan grote reisondernemingen.”
Jij liet vorig jaar weten dat het voorlopig weleens gedaan kon zijn met de prijsdalingen. Onder andere door krapte op de Nederlandse luchthavens. Zie je op dit moment dat het prijsniveau gelijk blijft of zelfs stijgt?
“Nog niet, maar dit jaar is niet zo’n uitbundig koopjaar als vorig jaar. Je moet ook denk ik korte termijn trends niet verwarren met trends op de lange termijn. Op de lange termijn zal het absoluut zo zijn dat de prijzen eerder wat stijgen door de krapte op luchthavens, dan dat ze laag blijven. Per jaar kan dat door verschillende factoren (economische situatie, weersomstandigheden, enzovoorts) verschillen. In het algemeen zul je zien dat er voor de consument door het samengaan van Corendon en Sunweb een nog breder aanbod tegen goede, scherpe prijzen zal ontstaan.”
De hotels van Corendon bevinden zich vooral in de ‘standaard’ zonbestemmingen. Is er al gesproken, ook gezien de klimaatveranderingen, over het plaatsen van hotels in bijvoorbeeld Scandinavië?
“We krijgen een Scandinavische aandeelhouder, dus wie weet. Zonder gekheid, ik verwacht dat zo’n 90% tot 95% van het volume de komende tien tot twintig jaar naar dezelfde bestemmingen blijft gaan. Alleen soms in wisselende verhoudingen door tijdelijke geopolitieke omstandigheden. Als je de situatie van nu vergelijkt met die van twintig jaar geleden, dan zijn de bestemmingen grotendeels hetzelfde gebleven en dat zijn ook de plekken waar de infrastructuur aanwezig is. Je hebt heel veel hotelbedden nodig, dichtbij een luchthaven, om pakketreistoerisme te faciliteren. Dat zijn al 30 jaar lang dezelfde bestemmingen, zoals de grote badplaatsen aan de Middellandse Zee en Rode Zee. De veranderingen blijven dus marginaal.”
Lees verder onder de foto
Pakketreistoerisme, heb je het daar over tien jaar nog steeds over of is dat naar de mainstream-bestemmingen alleen nog voorbehouden aan de grote partijen?
“In een tijd dat je ook zelf heel makkelijk iets kan samenstellen zijn er nog pakketreizen, omdat pakketreizen iets toevoegen. Grote touroperators hebben een kleiner aanbod, maar kunnen bepaalde hotels scherper inkopen dan bijvoorbeeld Booking.com, omdat we de hotels garanderen dat we de kamers gaan vullen. En als touroperator sta je wat dichterbij je klant dan wanneer iemand z’n reis modulair samenstelt. Via een touroperator heeft de consument ook een betere bescherming. Financieel, maar ook via reisleiding en support wettelijke en feitelijke bescherming wanneer hij in de problemen komt. Al deze partijen, ook lowcost airlines en OTA’s opereren in dezelfde markt, maar we hebben allemaal onze eigen kenmerken. Er zal over twintig jaar dus wel degelijk nog sprake zijn van pakketreistoerisme, maar ik denk dat het zich meer op een pan-Europese schaal zal afspelen. Het samengaan van Corendon en Sunweb is daar een duidelijk voorbeeld van. Ik verwacht dat er zich niet heel veel lokale spelers zullen mengen in de zon-pakketvakanties. Touroperators in de grotere landen, zoals Duitsland en Engeland, kunnen dat nog wel doen. Daar kan je als touroperator in je eentje nog zo groot zijn dat je nog steeds voldoende volume hebt om een toekomst te hebben. Als je een kleine thuismarkt hebt, zoals Nederland en België, dan heb je een groter internationaal volume nodig om je hier te handhaven tegenover giganten als Booking.com, Expedia en de lowcost airlines.”
Kan jij je uitspraak ‘in Nederland zijn er geen local heroes’ meer toelichten?
“Die uitspraak was gericht op spelers die zich begeven in het massatoerisme naar zonbestemmingen. Je had in Nederland TUI, Thomas Cook, Sunweb en Corendon, maar vroeger waren dat er een stuk meer met bekende namen als Sudtours, Olympia, Evenementsreizen en ga zo maar door. Inmiddels is Thomas Cook een beetje aan het wegzakken en als Corendon en Sunweb samengaan, dan heb je nog maar twee grote klassieke pakketreisaanbieders in Nederland. Er zijn zeker nog local heroes in niche-markten, zoals Silverjet of aanbieders van individuele verre reizen, maar niet meer op gebied van puur zonpakketreizen.”
Zie ook – Uslu bij Pauw over de recente ontwikkelingen bij Corendon.
Nog niet zolang geleden liet je weten dat jouw 80-urige werkweek er over zo’n drie tot vier jaar wel op zit. Bij het bekendmaken van het grote nieuws werd ook duidelijk dat jij de komende periode aanblijft als CEO en dat ook de rest van het Management Team blijft. Wat wordt voor jezelf dé uitdaging voor de komende periode?
“We moeten eerst een tijdje wachten tot we verder kunnen werken aan de fusie en tot die tijd ben ik CEO van Corendon en run ik het bedrijf samen met Atilay. Wanneer er toestemming wordt verleend, dan gaan we met Sunweb een model maken voor de toekomst. Ik zal mij dan zeker gaan inspannen om van deze fusie een succes te gaan maken, maar het zullen uiteindelijk wel anderen zijn die dat succes op de langere termijn moeten gaan realiseren. Private equity bedrijven verwachten van hun senior management dat ze zich voor een langere periode committeren, maar dat zal ik niet meer doen.”
Jij en Gert De Caluwe (directeur Sunweb) kunnen het goed vinden in de gesprekken over de toekomst?
“Jazeker. Gert en ik kennen elkaar al heel lang. In mijn periode bij Thomas Cook Nederland, was Gert verantwoordelijk voor de vliegvakanties in België en later ook Nederland, dus uit die tijd kennen we elkaar goed. En uiteraard gaan we in de komende tijd veel met elkaar overleggen over de toekomst. Voorlopig nog niet over commercieel gevoelige onderwerpen, maar er zijn genoeg andere onderwerpen te bespreken.”
Heb je voorkeur hoe het bedrijf in de toekomst gaat heten?
“Ik denk dat het echt een slecht idee zou zijn om één van de merknamen van de markt te halen. Het merkenbeleid is ook iets waarover nader gesproken moet gaan worden als het bedrijf zich breder gaat ontwikkelen in Europa. Wat TUI heeft gedaan met het geleidelijk introduceren van één pan-Europese merknaam is heel erg knap, maar ik kan mij met evenveel gemak een succesvol internationaal reisconcern voorstellen dat niet met één merknaam werkt, maar met hele sterke lokale/nationale merknamen. Uiteindelijk komt de synergie niet van één gezamenlijke naam, maar van gezamenlijke inkoop, gezamenlijke IT-systemen en een goede back-office integratie. Dat hoeft niet per se tot uiting te komen aan de voorkant, via de merknaam. Veel mensen waren ervan overtuigd dat het een grote fout was om de bekende en geliefde merknamen Arke en Holland International uit de markt te halen, maar TUI heeft bewezen dat zoiets heel goed mogelijk is, als je dat op een kundige manier doet. Maar het is niet per se noodzakelijk om succesvol te zijn. Ik denk dat we voorlopig prima uit de voeten kunnen met de sterke merken Corendon en Sunweb.”
In TravelPro #24 reacties vanuit de retail op de verkoop van Corendon.