Voor veel consumenten is het onduidelijk of zij wel of niet geld terugkrijgen nu bijvoorbeeld het reisadvies voor Noord-Italië door toedoen van het coronavirus is gewijzigd. TravelPro sprak erover met Frank Oostdam (directeur ANVR). “Nu dus oranje geldt voor Noord-Italië maakt de reisorganisator de afweging.”

Ben je al moe door alles rondom het coronavirus?
“Nou, niet moe, maar het domineert alles. We hebben eigenlijk geen tijd meer voor andere dingen. Waarschijnlijk is dit het geval voor de gehele reissector.”

Hoe kan het toch dat het voor veel consumenten niet duidelijk is dat zij officieel geen geld terugkrijgen van de reisorganisator wanneer er sprake is van een oranje reisadvies?
“Het klopt dat het voor sommige consumenten onduidelijk is en daar kwam nog eens bij dat het ook niet goed stond op de voorpagina van De Telegraaf. Maar het is ook wel een complexe situatie. De regel is dat kosteloos kan worden geannuleerd bij onvermijdbare en buitengewone omstandigheden op de bestemming die aanzienlijke gevolgen hebben voor de uitvoering van de pakketreis. Degene die dat uiteindelijk bepaalt is de reisorganisator. En die houdt daarbij nadrukkelijk rekening met het reisadvies van Buitenlandse Zaken. In die afweging moet hij dan ook meenemen wat voor reis het is, wat de samenstelling is van het reisgezelschap en wanneer de reis plaatsvindt. Nu, met dit virus, staat het Calamiteitenfonds eigenlijk buitenspel. En daar komt ook een beetje de verwarring vandaan, want de regels die we bij het fonds hebben en bij de calamiteiten die het Calamiteitenfonds dekt, zijn nu niet van toepassing. In feite kan je nu voor het coronavirus zeggen dat alleen het échte negatieve reisadvies (rood) leidt tot automatisch kosteloos annuleren. Nu dus oranje geldt voor Noord-Italië maakt de reisorganisator de afweging. Maar je moet je als reisorganisator nu wel twee keer achter de oren krabben wil je mensen naar Noord-Italië sturen. Maar nogmaals, de reisorganisator beslist. Het hangt ook van de reis af. Naar Genua vliegen en aan boord stappen van een cruise kan prima. Het maakt verschil of je in Noord-Italië verblijft of dat het doorvoer is naar andere bestemmingen. Ook is de samenstelling van de groep belangrijk.”

Er zijn reisorganisaties die toch de reissom teruggeven bij een oranje reisadvies. Wat vindt de ANVR daarvan?
“Als er reisorganisaties zijn die dit doen, en ik zie nu om mij heen dat dit gebeurt, dan kan dat natuurlijk. Én kosteloos annuleren voor een bepaalde periode bij dit advies met betrekking tot Noord-Italië klinkt natuurlijk ook wel logisch. Nogmaals, en ik besef dat dit een persoonlijke inkleuring is, dit reisadvies met een hele duidelijke link naar het RIVM maakt dat je als reisorganisator nu niet toestaat om kosteloos te annuleren voor een wintersportvakantie volgende week naar Noord-Italië, dan moet je wel stevig in de schoenen staan. Máár nogmaals afhankelijk van soort reis, gezelschap en wanneer de reis plaatsvindt. Een reis Italië met vliegreis naar Milaan en dan door naar bijvoorbeeld Rome geeft een heel andere kijk op de situatie. Omdat dit een uitzonderlijke situatie is, begrijp ik dat het teruggeven van geld gebeurt. We zien overal oplossingen ontstaan. De vraag is of het effect gaat hebben. Daarom zijn we altijd zo blij met het Calamiteitenfonds. In het geval van een epidemie als het coronavirus gaat het niet op, maar in andere gevallen heb je door middel van het Calamiteitenfonds een voorstel, een handelswijze. Ook bij het oranje reisadvies halen we mensen terug, want oranje is een ramp. Maar in het geval van het coronavirus dus niet.”

Touroperator A geeft wel de reissom terug, touroperator B niet. Het wordt wel een warboel zo.
“Ja, het wordt wat minder overzichtelijk, maar dat is even niet anders. We hebben gelukkig creatieve ondernemers die met elkaar proberen de boekingen op gang te houden. Als reisprofessional moet je goed kijken wie wat biedt, ook ten opzichte van het coronavirus. Wat je je wél nu realiseert is hoe krachtig en professioneel wij als sector kunnen handelen bij rampen die vallen onder de Calamiteitenfonds regeling. Hoe goed is dat toch dat we met een hele duidelijke boodschap als een goed geoliede ‘machine’ zo’n calamiteit kunnen handelen. Nu doet het Calamiteitenfonds even niet mee en moeten we improviseren, maar dan nog ben ik niet ontevreden hoe de communicatie verloopt.”

Gaan de kleinere reisorganisaties niet lijden onder de goodwill van de grote partijen, die bijvoorbeeld wel in staat zijn reissommen terug te keren?
“Onzin; daar moet je gewoon mee dealen als ondernemer. Daar is discussie over, maar iedereen doet op dit moment wat er in zijn of haar mogelijkheden ligt. Als klein bedrijf is het wellicht weer in je voordeel dat je de klant beter kent. Je moet in deze tijd creatief zijn. Het enige eenduidige beeld, is dat iedereen zich momenteel zorgen maakt over hoe de markt zich beweegt.”

Ik lees her en der wat felle reacties op het gewijzigde reisadvies voor Noord-Italië en de samenwerking tussen het RIVM en Buitenlandse Zaken. Bijvoorbeeld: waarom is het reisadvies voor Noord-Italië niet veel eerder gewijzigd?
“Ben ik het niet mee eens. Natuurlijk vind ik het jammer dat het nu oranje is, maar de deskundigen bij het RIVM en BuZa hadden goede redenen om het advies aan te passen en wij pakken het vandaar uit weer op. Je moet nu van dag tot dag handelen op basis van bevindingen. Buitenlandse Zaken en het RIVM doen dat op een hele onderbouwde manier. Er komen nog te veel mensen terug vanuit Italië die met het virus zijn besmet. De beslissing om het reisadvies te wijzigingen is mede genomen doordat is gebleken dat ze in Italië het coronavirus nog niet onder controle hebben. Dan is het logisch dat die beslissing wordt genomen. En laten we eerlijk zijn; zoveel verandert er nu niet in deze situatie nu het van geel en oranje is veranderd.”

Wat doe je nu als organisator als tijdens een reis het advies verandert in oranje zoals nu in Noord-Italië?
“Mijn advies zou zijn om die mensen (nu vaak wintersporters) die reis gewoon af te laten maken. Qua virus maakt dat immers niets uit. Als die mensen op eigen initiatief toch eerder terug willen, kan dat natuurlijk. De kosten zijn dan voor hun rekening en de gederfde vakantiedagen worden dan niet vergoed. Ik heb nog niet gehoord dat dit scenario zich voordoet trouwens. Sunweb heeft nu bijvoorbeeld tegen wintersporters gezegd dat deze zelf mogen bepalen of ze wel of niet gaan, maar dat het de beslissing is van de wintersporter. Dat is ook ons advies aan onze leden: geef reizigers de keuze. De beslissing om terug te komen of om eerder terug te komen is aan de klant. Of je moet het als reisorganisatie zelf regelen, maar ik ken ze niet die dat in deze situatie doen.”

Er zijn ook reizigers die liever een negatief reisadvies voor Noord-Italië hadden gehad, want dan hadden ze geld teruggekregen. Nu gaan mensen toch, omdat ze hun geld niet terugkrijgen. Vraag namens deze consumenten: waarom is er geen negatief reisadvies voor Noord-Italië?
“Die vraag hoort niet bij de ANVR thuis, maar bij BuZa. Ik kan je alleen maar vertellen dat het buitenproportioneel zou zijn om dit te doen. Het zou ook voor ons als sector dramatisch zijn, want je zou dus iedereen kosteloos moeten annuleren. Ik moet er niet aan denken. Ik prijs mij gelukkig met een ministerie die natuurlijk de veiligheid en gezondheid op één heeft staan, maar toch ook oog en oor heeft voor de grote belangen van onze sector.”

Oranje reisadvies betekent dat het gevaarlijk is, maar niet levensbedreigend. Er zijn mensen die ‘oranje’ een laf reisadvies vinden. Die vinden dat je er niks mee kan. Vind jij het een laf reisadvies?
“Nee, niet laf. Wat er staat, staat er. Wij ontraden niet essentiële reizen. Daar horen ook vakanties bij. De meeste reisorganisaties die ik spreek, die vinden dat er wel wat in zit.  Een rood, negatief reisadvies, zou echt de deur op slot doen. Daar moet ik niet aan denken, zeker niet wanneer je bedenkt dat het hoogseizoen nog moet beginnen.”

Wat adviseer je consumenten die toch gewoon naar Noord-Italië willen?
“Als de touroperator denkt dat de reis uitgevoerd kan worden, dan moet het kunnen. Ik ken touroperators die groepen hebben die eenmaal geboekt op vakantie willen. Als die groepen willen en als jij er als uitvoerende partij achter het idee staat om te gaan, dan gaan ze toch, waarom niet?Wat ons betreft kan dat. Je maakt je eigen afweging, maar als ANVR adviseren wij om goed na te gaan waar de reis heengaat, met wie en wat de risico’s zijn.”

Ben je stiekem blij dat er ook een mensen zijn die op vakantie zijn in een coronagebied en roepen ‘Er is hier niets aan de hand’, zoals de Groningse studenten van Vindicat.
“Als je er toch al bent, zou ik zeggen: geniet lekker van je vakantie. Roepen dat er ‘Niks aan de hand’ is, vind ik te drastisch. Prachtig als zij het gebied en de vakantie bedoelen. Ik zou niet willen stellen dat er qua virus niets aan de hand is. Ik ben niet van de school die zegt dat het maar een gewone griep is. Het gaat over een griep plus, dus geen gewoon griepje. Reden genoeg om waakzaam te zijn. Maar tegen die studenten zou ik willen zeggen; geniet, neem hygiënische maatregelen en maak die vakantie lekker af.”

Heb jij zelf al een voorjaar- of zomervakantie geboekt?
“Als het allemaal lukt, was ik van plan om binnenkort een paar dagen tussenuit te gaan naar Duitsland. Waarom niet?”